Fin finsk fabel

Eg har drøymt om Finland.
Store skogar, innsjøar, noko vilt, vakkert, noko dystert.
Eg skulle hatt eit hus ved ein sjø. Eit hus eg kunne springe naken ut av tidleg ein varm morgon, rett ned til sjøen, det skulle vere ei brygge der, skog langs strendene, og kaste meg i vatnet, heilt stilt, ingen andre vakne.

Kva er det med det finske? For meg finst ei enkel forklaring: vi er jo finske, på farssida. Vi er finnar fødde i Noreg. Ja, ikkje eg, eg er halving, men dei eldre: reinætta finnar som har budd i Noreg i fleire generasjonar. Og det finst ei dragning der, i meg, mot det finske. Mot språket, kulturen, naturen, sjølve landskapet.

Så når eg les Arto Paasilinna for første gong, er det det finske eg festar meg ved. Det finske lynnet, den nøkterne måten å fortelje på, endå kor vilt og absurd det er det som hender. Eg har kost meg med Harens år nokre varme påskedagar og følgt journalist-avhopparen Vatanen som tilbringer eit år saman med ein skadd hare. Og for eit år. Når ein tenker at no kan det ikkje skje noko rarare, gjer det nettopp det. Og alt er så fint balansert som få kunne fått til: ei fullstendig absurd forteljing frå finske skogar, nøkternt og liketil fortalt, så det aldri bikkar heilt over.

Noko underleg er det kanskje at eg kom til å tenke på Herta Müller fleire gonger under lesinga. Det er ikkje mykje likt, anna enn eitkvart i det knappe språket og i måten menneska oppfører seg på, handlingane dei utøver og refleksjonane dei gjer seg rundt handlingar og hendingar.

Eg vil lese fleire finske bøker framover. Kom gjerne med tips til gode forfattarar og bøker.