Verdas beste festival?

Laurdagen for to veker sidan blei det eine neset på mi heimøya mi, Giske, invadert av 12 000 menneske i løpet av berre nokre timar. Det seiast at øya byrja vippe faretrugande då det fylte seg opp som verst, at ho letta litt på seg heime ved kyrkja, og at ein fotball som låg på vegen byrja trille av seg sjølv. Forsiktig først, ei rugging i skinnkroppen. Så raskare og raskare, til han forsvann ut av syne.
Men ho sokk ikkje. Slike gamle øyer gjer ikkje det utan vidare. Sjølv om dei fyllest opp av 18 ½ gong si eiga befolkning.

Då eg var tolv år fekk eg vere med broren min på lydjobb på eitt av samfunnshusa i kommunen. Det skulle vere konsert. Giskes, for ikkje å snakke om verdas, tøffaste popband, The Margarets, skulle spele, og eg skulle styre lysbileteshowet. Det eg hugsar er dette: Eg står på venstre scenekant, skjult bak eit forheng. Eg har ein fjernkontroll i handa. Gitaristen har flosshatt, trommisen lang sleik, og han syng yndlingslåten min, Rubber Rubbish. Eg trykker på knappen.

Snart tjue år seinare står Margarets-gutane i sentrum for ei hending lokalhistoria aldri har sett maken til. Ein laurdag i juli 2009 entrar over femti innanlandske og utanlandske band dei tre scenene på Staurneset. Programmet spenner frå lokale, nokså ukjente artistar til store namn som Jan Eggum, Maria Mena, Mira Craig, Thom Hell, Marit Larsen og Aleksander Rybak. Konsertane går frå 11.30 om føremiddagen til langt på natt. Alle artistane speler gratis. Korfor gidd dei det?

Ikkje berre artistane stiller gratis. Kokken frå Ekebergrestauranten stiller også opp. Det same gjer ein stor gjeng lokale medhjelparar, som riggar, lagar mat, underheld barna, står på stand, ryddar, flyg artistane i sjøfly og tek dei med på rafting. Og publikum? Jau, dei kjem gratis inn. Men dei må gjerne bidra med ein matrett til den store fellesbuffeen, eller slenge ein hundrelapp i spleisekassa. Viss dei har lyst.

Denne laurdagen er det milelang bilkø gjennom tunnelane frå Ålesund. 12 000 menneske pressar seg fram. Til Giske, denne vesle øya berre dei innfødde og ein og anna busslasten med cruisebåtturistar har oppdaga tidlegare.

Noreg har utvikla seg til å bli eit skikkeleg festivalland. Det er festivalar overalt, i kvar bygd og by, i kvar vesle avkrok. Det er dansebandfestivalar, køntrifestivalar, pop- og rockfestivalar, jazzfestivalar, kammermusikkfestivalar, litteraturfestivalar, matfestivalar, båtfestivalar. Eg kjem faktisk ikkje på den ting det norske folk ikkje har oppretta ein festival for.

Så korleis kan ei lita øy som Giske, langt uti havgapet på Sunnmøre, trekke til seg 12 000 publikummarar til ein festival som nesten er heilt ny og som ikkje har fått PR utanfor lokalpressa? Maria Mena, Sommerfest-artist for andre året på rad, får svare: ”Fordi det er ein einaste stor vennefest, fordi eg koser meg her, eg blir teken så godt vare på, fordi dette er ein skikkeleg bra festival og eg får nyte han som eit vanleg menneske.”

Sjølv byrjar eg derimot å kjenne meg litt bekymra. Viss talet på besøkande fortset å doble seg frå år til år på denne måten, er det jo ikkje sikkert øyfundamentet toler det. Sjølv ei gammal, lita øy kan vel søkke når 24 000 menneske står på ho og hoppar?

Laurdagsspalte i Nationen, 8.8.2009.