Hausten er høgsesong for litteraturen. Dei fleste nye bøker kjem ut om hausten. Bokhandlane driv stabelsalg av sesongens bestseljarar og kulturavisene bognar av kritikkar og intervju med bokaktuelle forfattarar. Litteraturfestivalar blir arrangerte i bygder og byar, medan forfattarane reiser land og strand rundt for å snakke om dei oftast splitter nye bøkene sine. Også eg reiser rundt til nokre festivalar denne hausten, alle tilfeldigvis på det fagre Vestlandet. Mi bok er rett nok ikkje heilt ny, men sidan ho kom ut tidlegare i år, får ho vere med no om hausten, også. Sjølv om nye bøker fort blir gamle og utdaterte i bokhandlar og media, får dei oftast leve eit lite år, iallfall på festival.
Eg starta bokhausten friskt med Kapittel-festivalen i Stavanger i slutten av september. Stavanger er ein fin by. Dei skeive, stundom bratte gatene med brusteinsdekke, dei gamle, velhaldne trehusa, vatnet og vågen. Den heilt rette småbykjensla, som byen ikkje ville hatt om han hadde styggare arkitektur eller breiare gater. Eg tenkte på den siste boka til poeten Øyvind Rimbereid medan eg gjekk rundt i dei gamle Stavanger-gatene. På hesten Jimmen og køyrekaren hans, som køyrer grisemat på byrjinga av syttitalet, medan den første condeepen blir ført ut fjorden og oljå lyser ute i havet. Den nye tida og den gamle.
Neste festival ut er Litteratursymposiet i industristaden Odda no i oktober, der tidlegare fabrikklokale er omgjort til festivalarenaer, som til dømes det gamle Smelteverket. Det er overraskande mange forfattarar med tilknyting til Odda, så det blir spennande å sjå om det er noko særskilt i lufta som gir ein trong til å skrive.
Hausten er reisetid for forfattarar, anten ein reiser med ny bok eller fer utanlands for å skrive, gjerne tilfeldigvis i varmare strøk. For bøkene skriv seg jo ikkje sjølv. Ein innser tidleg at det å gi ut bøker faktisk krev at ein set seg ned ved skrivebordet over lengre tid, for anten å skrive ny tekst eller flikke på gammal. Og sjølv om skriveprosessen kan ha fleire motbakkar enn medbakkar, er det likevel stilla og intensiteten i den konsentrerte skrivinga mange forfattarar saknar mest i dei travle periodane med festivalar og andre oppdrag. Som bokhausten tydeleg demonstrerer, er forfattarlivet samansett av to særs motsetnadsfylte delar: å på den eine sida sitje åleine, gjerne i årevis for å skrive ei bok, for deretter å bli kasta ut i verda, for å formidle, bli intervjua og tatt bilete av. Det kan vere ei sjokkarta oppleving for nokon kvar. Og kva skal ein ha på seg?
Nokre trivst betre i manesjen enn andre, som synest det heile er ei liding og er letta når det omsider er over og dei får tusle tilbake til skrivebordet igjen. Men det er klart: får ein ingen oppdrag, er det stusseleg, det også. Ein vil jo ikkje sleppe ei bok ut i ingenting.
Bokhaust er fint, same om ein har ny bok sjølv eller ikkje. Eg koser meg med å lese kritikkar og pønske ut kva for nokre av haustbøkene eg skal lese. Og no som ei vestlandsreise står for dør, koser eg meg med å finne ut kva bøker eg skal ta med. Det blir eit par splitter nye, eg har lagt dei klar på bordet.
Spalte i Nationen laurdag 6. oktober 2012
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar