Kvar gong verda søkk

Eg har alltid likt å flyge. Som barn, alltid å leike med tanken om at det var muleg å lære det. Springe oppetter markene og flakse med armane, om ein torde, hoppe ned frå låvebrua, stabburstaket. Men eg torde aldri.

For inst inne visste eg. Eg kan ikkje flyge, kan aldri lære det, heller. Den misunninga eg då følte overfor alle flygande vesen, dei som summar og brummar, dei som svirrar og flaksar, dei som glir og flyt og dansar over himmelen, den misunninga har eg enno, ho ligg i kroppen, når eg ser ein stor, kvit måse legge seg av på ein luftstraum, ein svale stupe, hente seg inn att, danse etter insekt like over bakken, når eg ser ei ørn sirkle over fjellet.

Eg har aldri hatt flyskrekk. Har alltid elska kitlinga i magen når flyet tek av, løftar seg, trykker meg bak i setet, når eg ser verda søkke, når lydane forsvinn: berre duren frå flykroppen, suset i ventilasjonsanlegget. Landskapet under meg som blir flater, hòler og strekar, lappar og felt, søkk og høgder, så liketil her oppe frå, som eit måleri. Dei tynne slørlaga som så vidt skjuler havet, skyer farga av sol som står opp, som går ned, skyer spegla i blanke vatn. Skyer som skuggar over halve bygder, skyer som slepper vatnet sitt, lagar eit vått skilje over asfalten: regn på eine sida, tørt på andre. Ei og anna sky som tårnar seg opp over dei andre, ei kumulussky, som veks og veks, som ein sopp. Ei sky som veg 500 tonn. Ein kan ikkje sjå at ho er så tung, der ho flyt så lett her oppe, mjuk og frodig og kvit. Og eg tenker: Tenk om skya dett ned i hovudet på nokon! Og kjem på at det gjer ho jo. Kvar dag dett skya ned i hovudet på nokon. Slik gjer skyer.

Eg blir aldri trøytt av å sjå på landskapet under meg, vel alltid vindaugsplass, håper på god sikt. Får så mange tankar av å sjå alle husa og gardane der nede, vegane, bygdene, idrettsplassane, skulane, fabrikkane, kyrkjene, elvene, vatna, dalane. Alle liva eg ser, utan å sjå! Så fine, små liv, liv ein kan plukke opp mellom tommel og peikefinger, løfte opp for auga. Våre liv. Som om alt endrar storleik og tyding, proporsjonalt med avstanden ein ser det frå.

Å flyge er alltid forbunde med kos. Ofte bruker eg lang tid på å velje ut rette boka som skal vere med. Alt før og etter flyturen er stressarta, men med det same eg har sett meg i setet og flyet er på veng, er det bra. Eg liker å skrive når eg flyg. Anten i hovudet eller på papiret. Kanskje tek eg skriveboka fram og skriblar ned nokre lufttankar. Ofte skildringar av landskapet under meg. Skildringar eg enno ikkje har fått bruk for i den skjønnlitterære skrivinga, sidan eg har halde meg til romanar frå 1700-talet, der, så vidt eg veit, ingen enno hadde lært seg å flyge. Men eg skriv dei likevel:

Korleis Nederland liknar eit lappeteppe med grøne, brune og gule lappar, skilt av grå kanalstriper. Korleis vatna over den norske fjellheimen ser ut som små tinnklattar når sola skin i dei, som tjuktflytande, varmt tinn. Og elvene og bekkane som skimrande sølvtrådar vevd inn i skog og mark. Eller vatn som liknar hòler til underverda, hòler ned gjennom berget, og under: grå dis, mjuke skyer, eit landskap av regn og damp. Ei vakrare verd her oppe frå. Den som hadde vore ein fugl.

Laurdagsspalte i Nationen, 6. august 2010. Foto: privat.