Draumanes Oppland

Lilleputthammer, 1984.

Eg sit i andre etasje på lågprisekspressen på veg til Vinstra, der eg skal snakke om språk og skriving og bøkene mine til Målungdomen som er på sommarleir. Vi har passert Lillehammer, det regnar og plutseleg ser eg barndomen min på utsida av vindauget.

Då eg voks opp på åttitalet fanst ikkje Syden. Sommarferie betydde bilferie og bilferien blei praktisert innan rimeleg køyreavstand, rundt omkring i Noreg og over grensa til Sverige. Sommarferie var å ha med telt, men ende med å leige hytte, og av og til unne seg hotellrom med ekstraseng når det var tid for litt komfort. Ete hotellfrukost. Gå i baren om kvelden. Kjøpe ein drink med paraply. Eg fekk ein Tom Collins driver, så sette vi oss i ein tung skinnsofa og kika på tremannsorkesteret frå Ungarn som spelte opp til dans med paljettar og glans.

Baksetet var mitt. Der sat eg og song til eg blei svolten, bilsjuk og sur og foreldra mine måtte mate meg. Vi svinga inn på den finaste rasteplassen vi fann og sette oss til bords, noko mor foreviga med fotoapparatet: Eg og pappa på ein rasteplass i 1984, eg har same hårsveisen som i dag og pappa har på den blå strikkakufta eg har byrja bruke.

Når eg hadde fått mat, var eg blid igjen. Og slik gjekk feriedagane. Frå sjåverdigheit til sjåverdigheit, frå rasteplass til rasteplass, frå campinghytte til campinghytte, heile vegen til Oppland. For det var i Oppland det skjedde. Det var Oppland som var draumanes fylke på åttitalet. Særleg ein campingplass i Gjøvik var populær blant giskingar. Sommaren 1984 då vi var innom, var minst seks av tremenningane mine der, i tillegg til ein gjeng andre – menningar. Gjøvik var «the place to be».

Eg sit i bussen og Lilleputthammer kjem opp på sida av vegen. Miniatyrhusa er akkurat som før og eg hugsar korleis det var å vere fem år og gå inn i dei og korleis det var å køyre bil på ei bane. Eg har eit bilete av meg sjølv frå den bilbana. Eg er fem år, har rett lugg, lang flette og køyrer konsentrert rundt i ein raud, liten kassebil. Fleire av vennene mine har nett det same biletet, med seg sjølve der eg sit.

Etter å ha sett Lilleputthammer blir eg besett av tanken på å få eit gjensyn med den andre store attraksjonen frå barndomen: Hunderfossen. Men eg hugsar ikkje kor Hunderfossen ligg, så eg ser og ser, men ser ingenting, og så stoppar bussen på Vinstra.

Det er ikkje første gongen eg har speida etter trollet på Hunderfossen. Kvar gong eg har teke toget til og frå Trondheim, og toget har stansa på Hunderfossen stasjon, har eg sett, men aldri har eg fått auge på nokon fornøyelsespark. Kva er det som er så viktig med å sjå igjen Hunderfossen?

Eg hugsar dei viste Ivo Caprino-filmar inne i trollet, om Oskeladden og Reveenka. Eg hugsar eg vaska fram gull i ein kunstig bekk, at eg køyrte endå ein liten kassebil. Eg hugsar eg vassa i ein dam og mista den fine genseren mamma hadde strikka til meg. Dei er liksom gullstrålande, desse minna. Som filmscener tekne med draumefilter.

På vegen tilbake til Oslo tek eg toget. Eg sit i komfortvogna med aviser og kaffi og har heilt gitt opp håpet, då Hunderfossen stasjon blir annonsert. Og denne gongen klaffar det. Men kanskje bør ein ikkje oppsøke dei store opplevingane frå barndomen på ny og heller late dei leve i minnet, som skinande skattar. Kanskje bør ein ikkje lese opp igjen yndlingsbøkene, sjå opp att filmane eller ta turen til barndomens store ferieattraksjonar.

Trollet på Hunderfossen står der, det. Men for meg er det blitt atskillig mindre med åra.

Spalte i Sunnmørsposten 22. juli 2011